De vitaliteit van de bedrijven in de veenpolders
Bodemdaling, het realiseren van het Natuurnetwerk Nederland en de krimp van de weidevogelpopulatie zijn onderwerpen die veel boeren bezighouden. Daar komt de gebiedsgerichte stikstofaanpak en de ambitie voor kringlooplandbouw bij. Voor ons gebied worden allerlei visies en plannen gemaakt, zoals Vitaal Platteland Amsterdam. Veel boeren vragen zich dan ook af hoe de toekomst eruit ziet: kun je straks nog wel door in de veenweidegebieden? Cruciale vraag daarbij is: hoe staat de landbouw in veenweidegebied er op dit moment bij in vergelijking met soortgelijke bedrijven op de klei?
Vanaf 2006 kom ik op veel melkveehouderijbedrijven in Noord-Holland boven het Noordzeekanaal. Wat mij opvalt is dat er in de veenpolders heel gedreven goede ondernemers werken die ondanks de beperkingen van hun grond succesvol melkvee houden. Om een vergelijk te kunnen maken met hun collega’s in kleipolders heb ik een klein onderzoek gedaan. Als medewerker op een accountants- en advieskantoor kan ik beschikken over bedrijfsgegevens van melkveehouders.
Ik vergeleek de resultaten van 7 volledig melkveehouderijbedrijven op de klei met een groep van 7 melkveehouderijbedrijven in veenpolders. De groepen zijn aselect door een collega samengesteld en geanonimiseerd bij mij aangeleverd.
In onderstaande tabel is te zien waar de kleine verschillen tussen veen- en kleiboeren zoal te vinden zijn.
| Onderwerp | Verschil veen t.o.v. klei | Opmerking |
| Intensiteit per ha | Ca 25 % minder vee per ha grond | |
| Melkproductie per koe per jaar | 600 kg lager | |
| Bouwplan | ‘alleen’ gras, beetje mais | |
| Omvang | Minder koeien per bedrijf en minder ha in gebruik | De bedrijven zijn wat kleinschaliger |
| Duurzaamheid veestapel | Geen verschil | Denk hierbij aan gemiddelde leeftijd, vruchtbaarheid en sterftecijfers van het vee |
| Krachtvoergebruik | Per kg melk gelijk aan op de klei | |
| Kosten die gemaakt worden voor de teelt van verwerking van het gewas | Geen verschil tussen de groepen. De onderlinge verschillen bij veen zijn groter. | Deze kosten bestaan uit, bemestings-, loonwerk-, brandstof- en onderhoudskosten voor de machines |
| Veeomzet per kg melk | Geen verschillen | |
| Saldo | Op veen iets hoger | Saldo is de omzet -/- toegerekende kosten zoals aangekocht voer. |
| Rentekosten | Ca 10% lager dan op de klei | Waarschijnlijk is de financiering op de kleibedrijven hoger |
| Privé-onttrekkingen per kg melk | Iets hoger op de klei | De oorzaak is dat de bedrijven minder melk produceren maar in Euro’s niet meer besteden |
Conclusie
Uiteindelijk is er nauwelijks verschil in ‘liquiditeitsmarge’ (lees: resultaat) tussen de twee groepen melkveehouders.
Slot
Mijn beeld dat de melkveehouders in de veenpolders niet minder presteren dan op de klei werd op basis van dit onderzoek bevestigd. Natuurlijk is een steekproef van 7 + 7 bedrijven te klein om er wetenschappelijke conclusies aan te verbinden maar het heeft mij wel aan het denken gezet.
Ik hoop dat politici en beleidsmedewerkers binnen onze provincie zich realiseren dat de vitaliteit van de melkveehouderijbedrijven ondanks de beperkingen van de gebieden (perceelgrootte, ontwatering etc.) niet minder is dan dat van de bedrijven op de klei. De melkveehouders op het veen zijn ook vaklui en presteren goed. Geef ook deze ondernemers een toekomst en we moeten ons realiseren dat een ander gebruik en inrichting van dit gebied niet direct een verbetering van de leefomgeving voor de andere bewoners in zal houden.
Dirk Wijnker, bedrijfskundig adviseur bij Alfa Accountants en Adviseurs
