• 25 jaar plattelandsnatuur

  • 25 jaar plattelandsnatuur

  • 25 jaar plattelandsnatuur

Boeren 25 jaar verenigd in agrarisch natuurbeheer

Februari 2021 was het 25 jaar terug dat drie kleine boerenverenigingen in midden Noord-Holland het georganiseerde agrarisch natuurbeheer op poten zette. Ze liepen daarmee op de troepen vooruit in Nederland. In 25 jaar groeiden ze uit tot agrarische natuurvereniging (ANV) Water, Land & Dijken. Met nog steeds dezelfde missie: sterk zijn in plattelandsnatuur.

 

Water, Land & Dijken heeft in februari 2021 stil gestaan bij de mijlpaal van 25 jaar georganiseerd natuurbeheer in Noord-Holland. Boeren uit Waterland, Eilandspolder en Zaanstreek en Alkmaar verenigden zich in 1996 om het agrarisch natuurbeheer georganiseerd aan te pakken. Dat was uniek in Nederland. De drie agrarische verenigingen maakten dankzij een substantiële financiering van 1,5 miljoen gulden van provincie Noord-Holland de eerste beheerpakketten: contracten tussen overheid en boeren om aan agrarisch natuurbeheer te doen.

Pionieren past bij het gebied
25 jaar later na de start is het aantal actieve boeren gestegen tot 500, in hun werk geholpen door ruim 400 vrijwilligers. Eind 2007 gingen ze samen verder als ANV Water, Land & Dijken. In 2013 werd het Bergen-Egmond-Schoorl aan het werkgebied toegevoegd. “Pionieren en innovatief zijn past ook goed bij de mentaliteit van ons werkgebied, met de grote steden als Amsterdam, Zaandam en Alkmaar om de hoek,” zegt melkveehouder Frank de Wit, de huidige voorzitter van Water, Land & Dijken.  “Het enthousiasme waarmee boeren zijn begonnen hebben we altijd weten vast te houden. We zijn trots op waar we nu in 2021 staan.”

Brede aanpak 

Midden Noord-Holland is Europees kerngebied voor weidevogels. Hadden de eerste tijd grutto, kievit en tureluur daarom vooral de aandacht, later verbreedden de agrarische natuurverenigingen hun inzet. Ook slootkantbeheer en verbeteren waterkwaliteit kregen aandacht. De afgelopen jaren zette de boeren zich landelijk op de kaart met de aanpak van bodemdaling in het Innovatieprogramma Veen, en met duurzaam bodembeheer. Ook sluiten steeds meer akkerbouwers uit de droogmakerijen bij WLD aan die zich middels beheerpakketten inzetten voor akkervogels en biodiversiteit.

Zuinig zijn op het platteland
Voor de komende jaren ligt de uitdaging volgens De Wit is het versterken van de relatie tussen stad en platteland. “We willen boer, burger, landschap en natuur blijven verbinden. Mensen uit de stad  die hier komen fietsen moeten net zo trots op het landschap zijn als wij, met bloeiende slootkanten, vogels en koeien in de wei. Laten we zuinig zijn op het platteland. Daar blijven we met de aangesloten boeren en vrijwilligers graag onze rol in vervullen.” 

Interviews met bestuurders van het eerste uur

Graag nemen we u mee terug in de tijd. Vier oud bestuurders van de agrarische natuurverenigingen destijds halen herinneren op. Over de beginjaren, het pionieren, de groei, de fusies en een blik op het heden en de toekomst van het agrarisch natuurbeheer.

Met een klik op een van de onderstaande foto’s kun je het gehele interview lezen.

“Een ANV is belangrijk voor boeren, die kunnen het er niet allemaal zelf bij doen, zoals overleggen met de provincie.”

Ineke Bijman, oud bestuurslid van Agrarische Natuurvereniging Zaanstreek/Alkmaardermeer

”Sterk aan Water, Land & Dijken vind ik dat het een echte doe-organisatie is, dat past bij onze streek” xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

Jan Jaap Jantjes, oud voorzitter van Agrarische Natuurvereniging Eilandspolder

”Er zat én zit hier zoveel gebiedskennis, hart voor het boerenbedrijf en voor de natuur om ons heen.”

Carolien Praag, oud voorzitter van Agrarische Natuurvereniging Waterland

”Agrarisch natuurbeheer laat precies zien waar het ons om gaat: gezonde weidevogelpopulaties, een blije boer, gelukkige burgers”

Frank de Wit, huidig voorzitter van Water, Land & Dijken

Gebieden van de ‘oude’ agrarische natuurverenigingen

Om meer slagkracht te krijgen fuseerden in 2000 de ANV’s Zaanstreek/Alkmaardermeer en Eilandspolder in de ANV Tussen IJ en Dijken. Later, eind 2007 zijn Tussen IJ en Dijken en ANV Waterland samen opgegaan in de Vereniging Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer Water, Land & Dijken. Die weerspiegelt zo het verleden van een kwart eeuw.

  • 2021

    Jubileum: 25 jaar agrarisch natuurbeheer

  • 2016

    Start nieuwe stelsel voor Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb) en oprichting van de 40 agrarische collectieven in heel Nederland

  • 2013

    Het gebied rond Bergen-Egmond-Schoorl wordt bij het werkgebied van Water, Land & Dijken betrokken.

  • 2010

    Invoering Subsidiestelsel Natuur en Landschapsbeheer Agrarisch in navolging op het oude stelsel ‘SAN’. Alleen boeren in gebieden met de hoogste dichtheden kunnen nog deelnemen.

  • 2007

    Fusie ANV Tussen IJ en Dijken en ANV Waterland tot Vereniging Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer Water, Land & Dijken. Uitvoering beheer komt op provinciaal niveau met subsidie voor Inrichting Landelijk Gebied (ILG).

  • 2000

    Fusie ANV Eilandspolder en ANV Zaanstreek Akmaardermeer tot ANV Tussen IJ en Dijken Start en subsidie stelsel Programma Beheer SAN EN SN

  • 1997

    Oprichting ANV Zaanstreek Alkmaardermeer

  • 1996

    Een startkapiaal van de provincie van anderhalf miljoen gulden voor extra natuurmaatregelen en organisatie. Boeren in het hele gebied konden deelnemen.

  • 1996

    Oprichting agrarische natuurvereniging (ANV) Eilandspolder en ANV Waterland, de laatste als vervolg op het samenwerkingsverband Waterland.

  • 1991

    Start aanleg Ecologische Hoofdstructuur (EHS) deze eindigt in 2018 en valt nu onder de regeling Natuurnetwerk Nederland (NNN). En opkomst eerste milieucoöperaties.

  • 1970

    Waterland wordt aangewezen als ‘landschapspark en de eerste vergoeding voor maaien na 15 juni vanuit de Relatienota

  • Vooraf

    Al vanaf het begin van onze jaartelling wordt door boeren het land bewerkt en vee gehouden. Rond het jaar 1000 wordt het eerste stuk van de Waterlandse zeedijk aangelegd. De eerste poldertjes worden in de 16e eeuw drooggemalen rond Alkmaar. In de 17e eeuw krijgt ons landschap vorm, polder- en veenweidenlandschap, een landschap door boeren