Organiseren, flexibel zijn en samen optrekken
Elke morgen als ik opsta denk ik: uit de veren en aan de slag, want er is veel te doen vandaag!
Je hebt een vast rondje met je werk bij de koeien, maar elke dag komen er ook dingen tussendoor of valt er iets tegen. Dat zijn we gewend als boeren, vooral in de zomer, als je naar het weer zit te kijken wanneer je in het land aan het werk wil. Je probeert het goed te organiseren, moet ook flexibel zijn en een dag is zo om.
In onze vereniging voel ik ook die energie om veel te doen en alle veranderingen samen op te pakken.
Dit heeft erin geresulteerd dat Water Land & Dijken een vereniging is die naast het agrarisch natuurbeheer, waar we eigenlijk voor zijn opgericht, steeds meer projecten ‘eromheen’ doet. Denk bijvoorbeeld aan boerderijeducatie, bodemcoaches, de GLB-pilot of een gebiedsproces in Waterland-Oost. Door zo op een breed veld actief te zijn creëren we meerwaarde voor onze leden.
Ons brede werkveld zorgt er ook voor dat we door veel andere groene organisaties gevraagd worden in overleggen om mee te denken met het maken van plannen. Het is natuurlijk mooi dat we zo aan het begin al om de tafel zitten bij projecten voor onze leden. Wat mij wel opvalt is dat ik als voorzitter aan tafel zit bij deze overleggen maar dat de stem van de landbouw, in mijn ogen, vaak ondervertegenwoordigd is. Andere partijen worden door mensen vertegenwoordigd waarvan dit werk hun baan is en die partijen zijn stevig georganiseerd. Als boerenvertegenwoordiger zitten wij hier weliswaar met veel kennis en verantwoordelijkheid, maar tegelijkertijd doen we het ‘erbij’, naast ons eigen bedrijf.
Goed georganiseerd zijn en samen optrekken is essentieel om onze belangen goed te vertegenwoordigen in alle dingen die op ons afkomen als sector.
Blij ben ik dan ook met de goede samenwerking tussen de nieuwe Vereniging voor Behoud Boeren Waterland, LTO en Water, Land & Dijken. Met behoud van ieders identiteit trekken we steeds vaker samen op en vervult Water, Land & Dijken haar taak als bruggenbouwer tussen het agrarisch ondernemerschap van onze leden en een sterke plattelandsnatuur.
Het is februari, de dagen worden weer langer, ik kan me nu niet voorstellen dat ik straks de plas-dras pomp weer aanzet, want het is op dit moment nog zo nat in het land. En er komt een winterse periode aan. Maar toch weten we dat het voorjaar er daarna aankomt, het gras weer gaat groeien en de weidevogels weer komen. Ik heb er zin in!
Frank de Wit, voorzitter
Column Frank de Wit
Organiseren, flexibel zijn en samen optrekken
Elke morgen als ik opsta denk ik: uit de veren en aan de slag, want er is veel te doen vandaag!
Je hebt een vast rondje met je werk bij de koeien, maar elke dag komen er ook dingen tussendoor of valt er iets tegen. Dat zijn we gewend als boeren, vooral in de zomer, als je naar het weer zit te kijken wanneer je in het land aan het werk wil. Je probeert het goed te organiseren, moet ook flexibel zijn en een dag is zo om.
In onze vereniging voel ik ook die energie om veel te doen en alle veranderingen samen op te pakken.
Dit heeft erin geresulteerd dat Water Land & Dijken een vereniging is die naast het agrarisch natuurbeheer, waar we eigenlijk voor zijn opgericht, steeds meer projecten ‘eromheen’ doet. Denk bijvoorbeeld aan boerderijeducatie, bodemcoaches, de GLB-pilot of een gebiedsproces in Waterland-Oost. Door zo op een breed veld actief te zijn creëren we meerwaarde voor onze leden.
Ons brede werkveld zorgt er ook voor dat we door veel andere groene organisaties gevraagd worden in overleggen om mee te denken met het maken van plannen. Het is natuurlijk mooi dat we zo aan het begin al om de tafel zitten bij projecten voor onze leden. Wat mij wel opvalt is dat ik als voorzitter aan tafel zit bij deze overleggen maar dat de stem van de landbouw, in mijn ogen, vaak ondervertegenwoordigd is. Andere partijen worden door mensen vertegenwoordigd waarvan dit werk hun baan is en die partijen zijn stevig georganiseerd. Als boerenvertegenwoordiger zitten wij hier weliswaar met veel kennis en verantwoordelijkheid, maar tegelijkertijd doen we het ‘erbij’, naast ons eigen bedrijf.
Goed georganiseerd zijn en samen optrekken is essentieel om onze belangen goed te vertegenwoordigen in alle dingen die op ons afkomen als sector.
Blij ben ik dan ook met de goede samenwerking tussen de nieuwe Vereniging voor Behoud Boeren Waterland, LTO en Water, Land & Dijken. Met behoud van ieders identiteit trekken we steeds vaker samen op en vervult Water, Land & Dijken haar taak als bruggenbouwer tussen het agrarisch ondernemerschap van onze leden en een sterke plattelandsnatuur.
Het is februari, de dagen worden weer langer, ik kan me nu niet voorstellen dat ik straks de plas-dras pomp weer aanzet, want het is op dit moment nog zo nat in het land. En er komt een winterse periode aan. Maar toch weten we dat het voorjaar er daarna aankomt, het gras weer gaat groeien en de weidevogels weer komen. Ik heb er zin in!
Frank de Wit, voorzitter
Prachtige resultaten nachtvlinder monitoring door boeren
De voorlopige resultaten van het landelijke project Boeren Insecten meetnet Agrarisch gebied (BIMAG) zijn bekend. Ook leden van water, Land en dijken doen mee met dit project. Het bijzondere is dat zij zelf monitoren op hun eigen bedrijf. Dit vergt de nodige inspanning maar geeft ook veel inzicht in de biodiversiteit op hun eigen bedrijf.
In 2021 gaan we door met BIMAG en streven we naar een landelijke dekking met nog meer deelnemers. De bedrijven die meedoen zijn heel divers, akkerbouwers, (melk)veehouders, tuinbouwers, biologische en gangbaar.
Hierbij vindt u het document met alle resultaten en de bijbehorende infographic.
Bent u naar aanleiding van dit document ook zo enthousiast geworden en wilt u zelf ook nacht en/of dagvlinders meten op uw bedrijf meldt u dan aan bij Tanja via: t.verbij@waterlandendijken.nl
BIMAG is een samenwerking tussen de Vlinderstichting, LTO Noord en BoerenNatuur
Lees hier ook over resultaten 2019
Braakbouwland experiment
In 2020 is Water, Land & Dijken gestart met een experiment op bouwland, met als doel om de kuikenoverleving te vergroten. Ruim 12 hectare bouwland heeft gedurende het weidevogelseizoen braak gelegen, waardoor de weidevogels alle tijd en ruimte kregen om te broeden en op te groeien. Vanwege het droge voorjaar zijn er op het braakbouwland ook greppel plasdrassen gecreëerd.
Uit de monitoring is gebleken dat het aantal legsels van kievit en scholekster op het braakbouwland vergelijkbaar is met voorgaande jaren. Echter de hoge maisstoppels zorgden op sommige plekken voor onvoldoende openheid, waardoor de kieviten en scholeksters op deze plekken niet gingen broeden. Het uitkomstpercentage van de nesten lag tussen de 75% en 100%. Door het niet bewerken van het bouwland, kwam er steeds meer begroeiing op het land. Tureluur, gele kwikstaart en mogelijk ook de veldleeuwerik vinden deze begroeiing juist aantrekkelijk en zijn daar ook gaan broeden. Uit de monitoring is verder gebleken dat de kuikens zich concentreerde bij de greppel plasdras of dat ze zich toch verplaatsten naar het naastgelegen grasland.
Komende jaren zal er verder geëxperimenteerd gaan worden rondom bouwland, met als doel om een goede leefomgeving te creëren voor de weidevogels die bovendien inpasbaar is binnen de bedrijfsvoering.
foto: braakbouwland met hoge stoppels en greppel plas dras
GLB-pilot vergroening in de waterrijke veenweidegebieden
Vanaf begin 2019 voert Water, Land & Dijken, samen met de collectieven Noord-Holland Zuid en Rijn, Vecht en Venen een pilot voor het nieuwe GLB uit. Dat is een van de 7 GLB-pilots in ons land.
In de pilot zijn we onder andere aan de slag gegaan met:
Een puntensysteem voor bodem-, water- en klimaatmaatregelen
Voor het eerste onderdeel is een puntensysteem gemaakt, waarbij boeren konden kiezen uit verschillende maatregelen voor bodem, water en klimaat, waarbij ze punten kregen. Hoe zwaarder de maatregelen en/of hoe meer maatregelen hoe meer punten. En hoe meer punten hoe hoger de beloning. In 2019 deden 31 bedrijven mee aan dit deel van de pilot en in 2020 waren dat 50 bedrijven. Wil je hier meer van weten en ervaringen van 2 deelnemers horen, bekijk dan het filmpje Pilot Vergroening Waterrijke Veenweidengebieden
Boeren maken een polderplan
Voor het onderdeel groenblauwe dooradering is in 4 gebieden een polderplan gemaakt. In het werkgebied van WLD was dat voor de Starnmeer en voor de Polder Katwoude. Die plannen zijn gemaakt met de boeren in het gebied. Zo is gekeken of het mogelijk is om gezamenlijk 8% vergroening te realiseren binnen een polder. Na het opstellen van het plan zijn de voorgestelde beheermaatregelen uitgevoerd. Het ging om beheermaatregelen aanvullend op het bestaande ANLb. De 8% werd niet gehaald, zeker niet in gebieden waar al veel ANLb wordt uitgevoerd. Helaas konden er geen inrichtingsmaatregelen, zoals aanleg van natuurvriendelijke oevers, binnen deze pilot worden aangelegd. Daar was belangstelling voor en daardoor had het percentage vergroening kunnen worden vergroot.
Afronden van de pilot
De pilot loopt in maart 2021 ten einde. Inmiddels zijn we de pilot aan het afronden. We zijn de aanpak, de maatregelen en de resultaten aan het evalueren met de deelnemers, maar ook met het projectteam en de stuurgroep, bestaande uit de voorzitters van de drie deelnemende collectieven. Onze bevindingen worden vastgelegd in een rapportage. Die zal naar LNV worden gestuurd en gebruikt worden in de verdere ontwikkeling van het nieuwe GLB door LNV.
Een nieuwe GLB-pilot
Het afgelopen jaar was er vanuit LNV veel belangstelling voor het puntensysteem dat wij voor de bodem-, water- en klimaatmaatregelen hebben ontwikkeld. Net als voor 2 andere pilots waar ook geëxperimenteerd is met een puntensysteem. Het ministerie van LNV is inmiddels zelf gestart om een puntensysteem te maken en worden daarbij gevoed door de pilots.
Intussen wordt er een nieuwe pilot voorbereid met de partijen die betrokken waren bij de pilots met puntensystemen. Dit zijn naast WLD: Flevoland Agrarisch Collectief, Collectief Groningen West, BoerenNatuur en LTO. In de nieuwe pilot willen we de 3 puntensystemen uit de verschillende pilots integreren naar een puntensysteem voor de eco-regeling voor het GLB voor heel Nederland.
Wil je meer weten over de pilots en het nieuwe GLB, bekijk dan
het filmpje over de 7 GLB-Pilots
Meer informatie over dit project
Al veel gerealiseerd vanuit de natuurcompensatie Markermeerdijken
De Alliantie Markermeerdijken (AMMD) heeft Water, Land & Dijken in 2017 de opdracht gegeven om de weidevogelcompensatie te realiseren binnen haar werkgebied. Door de werkzaamheden voor de versterking van de dijken neemt het leefgebied voor weidevogels op die locaties af. De Alliantie heeft ons gevraagd een plan te maken om op andere plekken het leefgebied voor de weidevogels te vergroten/verbeteren.
Vanuit dit plan is Water, Land & Dijken aan de slag gegaan met de uitvoering van diverse maatregelen ten gunste van de weidevogels. Er is de afgelopen 2 jaar al heel veel gerealiseerd:
Oprichting weidevogelboerderijen
Een bijzondere maatregel binnen dit project is de oprichting van drie weidevogelboerderijen; langdurige verbintenissen met drie boeren binnen ons werkgebied.
De drie bedrijven die met deze langjarige beheercontracten gaan werken, zijn natuurlijk niet voor niets door de selectie gekomen. Ze zetten zich alle drie al vele jaren actief in voor de weidevogels. Met de beheercontracten van 15 jaar krijgen ze de kans om ook op de langere termijn het verschil te kunnen maken voor de weidevogels.
De contracten zijn afgelopen week ondertekend en vanaf 2021 gaan de beheercontracten in.
Meer informatie: Grada Kwantes, projectleider, g.kwantes@waterlandendijken.nl
De vitaliteit van de bedrijven in de veenpolders
Bodemdaling, het realiseren van het Natuurnetwerk Nederland en de krimp van de weidevogelpopulatie zijn onderwerpen die veel boeren bezighouden. Daar komt de gebiedsgerichte stikstofaanpak en de ambitie voor kringlooplandbouw bij. Voor ons gebied worden allerlei visies en plannen gemaakt, zoals Vitaal Platteland Amsterdam. Veel boeren vragen zich dan ook af hoe de toekomst eruit ziet: kun je straks nog wel door in de veenweidegebieden? Cruciale vraag daarbij is: hoe staat de landbouw in veenweidegebied er op dit moment bij in vergelijking met soortgelijke bedrijven op de klei?
Vanaf 2006 kom ik op veel melkveehouderijbedrijven in Noord-Holland boven het Noordzeekanaal. Wat mij opvalt is dat er in de veenpolders heel gedreven goede ondernemers werken die ondanks de beperkingen van hun grond succesvol melkvee houden. Om een vergelijk te kunnen maken met hun collega’s in kleipolders heb ik een klein onderzoek gedaan. Als medewerker op een accountants- en advieskantoor kan ik beschikken over bedrijfsgegevens van melkveehouders.
Ik vergeleek de resultaten van 7 volledig melkveehouderijbedrijven op de klei met een groep van 7 melkveehouderijbedrijven in veenpolders. De groepen zijn aselect door een collega samengesteld en geanonimiseerd bij mij aangeleverd.
In onderstaande tabel is te zien waar de kleine verschillen tussen veen- en kleiboeren zoal te vinden zijn.
Conclusie
Uiteindelijk is er nauwelijks verschil in ‘liquiditeitsmarge’ (lees: resultaat) tussen de twee groepen melkveehouders.
Slot
Mijn beeld dat de melkveehouders in de veenpolders niet minder presteren dan op de klei werd op basis van dit onderzoek bevestigd. Natuurlijk is een steekproef van 7 + 7 bedrijven te klein om er wetenschappelijke conclusies aan te verbinden maar het heeft mij wel aan het denken gezet.
Ik hoop dat politici en beleidsmedewerkers binnen onze provincie zich realiseren dat de vitaliteit van de melkveehouderijbedrijven ondanks de beperkingen van de gebieden (perceelgrootte, ontwatering etc.) niet minder is dan dat van de bedrijven op de klei. De melkveehouders op het veen zijn ook vaklui en presteren goed. Geef ook deze ondernemers een toekomst en we moeten ons realiseren dat een ander gebruik en inrichting van dit gebied niet direct een verbetering van de leefomgeving voor de andere bewoners in zal houden.
Dirk Wijnker, bedrijfskundig adviseur bij Alfa Accountants en Adviseurs
Verlenging Agrarisch Natuurbeheer binnen NNN
De kogel is door de kerk! Agrarisch natuurbeheer binnen NNN met een jaar verlengd
Officieel loopt de beschikking voor Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb) tot en met 31 december 2021. Echter, omdat het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) ingaat per 2023, en men het ANLb gelijk wil laten lopen aan het GLB, is het ANLb met 1 jaar verlengd.
In Noord-Holland staat het agrarisch natuurbeheer in het Natuurnetwerk Nederland (NNN) ter discussie. Provinciale Staten hebben om deze reden eerder besloten de beheervergoeding voor ANLb na 2021 stop te zetten. Dit besluit is tegenstrijdig aan het verlengen van het ANLb. We hebben dit al begin dit jaar aangekaart bij de provincie, en met succes, zo blijkt nu! De beheervergoeding voor agrarisch natuurbeheer binnen het NNN, is met een jaar verlengd tot en met 31 december 2022.
Provincie Noord-Holland is van mening dat de uitvoering van agrarisch natuurbeheer in de praktijk onvoldoende zekerheid biedt op duurzame natuur. Daarom wil zij uiterlijk 2027 het NNN gerealiseerd hebben. Alle percelen binnen NNN moeten dan zijn omgezet van landbouw naar natuur.
Water, Land & Dijken, LTO, terreinbeherende organisaties en provincie Noord-Holland werken inmiddels een jaar samen in de NNN pilot, welke plaats vindt in drie gebieden (Wormer- en Jisperveld, Eilandspolder-West en de Mijzenpolder). We zoeken naar alternatieve manieren om het natuurnetwerk te realiseren. De pilot zou eind 2020 worden afgerond, maar door vertraging vanwege een late opstart en extra onderzoeken hebben we meer tijd nodig om de pilot goed af te ronden. Ook hiervoor hebben we een jaar extra tijd gekregen.
Zie ook informatie over dit onderwerp op de website van de provincie Noord-Holland.
Algemene Ledenvergadering digitaal
Wegens de corona maatregelen was onze jaarlijkse Algemene Ledenvergadering dit jaar via de digitale weg. Op deze manier heeft Water, Land & Dijken aan de statutaire verplichtingen voldaan. Er waren 43 deelnemers online. De jaarcijfers van 2019 zijn akkoord bevonden, en het bestuur is decharge verleend. De deelnemers hebben ingestemd met de voorgestelde contributie verhoging. Kees Welboren is als nieuw lid van het bestuur verkozen. Voorzitter Frank de Wit benoemde de kracht van de organisatie om niet bij de pakken neer te gaan zitten, maar in aangepaste vorm te blijven werken aan de ambitie van de vereniging met volle inzet voor onze leden en plattelandsnatuur. Uiteraard sprak Frank de hoop uit dat we volgend jaar weer in gezondheid en fysiek bij elkaar kunnen komen en met elkaar kunnen napraten aan de bar.
Winnaar Gouden Grutto Pul 2020
Dennis Smit mocht dit jaar de Gouden Grutto Pul trofee in ontvangst nemen. Dennis Smit combineert een gangbaar melkveebedrijf met hoge natuurwaarden. Samen met de vrijwilligers zet hij zich in voor het weidevogelbeheer. Dit jaar waren er twee genomineerde bedrijven. Arie Zijp uit Assendelft en Dennis Smit uit Ursem zijn voorgedragen door hun weidevogelvrijwilligers, en vervolgens door de jury genomineerd. Op onze pagina Terugblik weidevogelseizoen 2020 kunt u onder andere het filmpje zien waarin de twee genomineerde bedrijven zich voorstellen aan u. Door de corona maatregelen kon de jaarlijkse Slotavond weidevogelseizoen 2020 niet op de gebruikelijke wijze plaatsvinden.
GLB-pilot voortgang oktober 2020
De GLB pilot is inmiddels een eind op streek en zal begin 2021 worden afgerond. De veldmaatregelen lopen op zijn eind en we beginnen binnenkort met de evaluatie en het formuleren van conclusies en aanbevelingen voor het nieuwe GLB.
Wat kunt u de komende maanden verwachten? Dit najaar gaan we de resultaten van de pilot ophalen en tegen het licht houden op hun betekenis voor het nieuwe GLB. Dat doen we samen met de deelnemers.
Lees hier meer over in dit GLB-pilot voortgangsbericht van oktober 2020.
Meer over dit onderwerp vindt u op de GLB-pilot pagina.