Doelen geven beweging
Afgelopen week stonden we stil bij 25 jaar verenigd agrarisch natuurbeheer. In 1996 werden de eerste agrarische natuurverenigingen in de Eilandspolder en Waterland opgericht. Ze sloten met hun leden overeenkomsten af voor weidevogel- en slootkantbeheer. Zie nu waar dat toe heeft geleid: een professionele organisatie die zich bezighoudt met het beheer van de plattelandsnatuur, uitgevoerd door 500 leden en bijgestaan door nog eens 450 vrijwilligers. Daar mogen we trots op zijn!
25 Jaar geleden was ik vanuit de provincie nauw betrokken bij het oprichten van de eerste verenigingen. Ik nam deel aan de werkgroepen die de verenigingen oprichtten. Enthousiaste en gemotiveerde boeren die hun verantwoordelijkheid namen om de uitdaging van de provincie: ‘doe iets voor 1,5 miljoen gulden met behoud van boeren en veenweidenatuur’, aan te gaan.
Wat een schril contrast met dit moment, als ik kijk naar de ontwikkelingen rond het ANLb binnen de NNN en de stikstofproblematiek. Ik zie bij de boeren grote zorg en emotie over de toekomst en een zeer geringe motivatie om hier wat mee te doen. Waar is het enthousiasme en de motivatie van 25 jaar geleden gebleven? Wat is er zo anders dan toen?
Deze vragen hebben me de afgelopen tijd behoorlijk bezig gehouden. En ik kom op een belangrijk verschil. 25 Jaar gelden werden de boeren door de provincie uitgedaagd. Er werd een beroep gedaan op hun ondernemerschap om zelf oplossingen en maatregelen te bedenken voor problematiek van landbouw en natuur in de veenweidegebieden. Uitdagen en een beroep doen op iemands kennis, geven energie. Het geeft het gevoel dat je gezien wordt als een echte belangrijke speler bij het oplossen van een probleem.
Hoe anders is dat nu. De overheden stellen steeds meer regels en de boer moet eraan voldoen. Daarbij wordt de kracht van die landbouw (professionele kennis, ondernemerschap en oplossingsgericht werken) niet meer gezien. En dat werkt voor de boeren verlammend en leidt tot een defensieve houding.
We moeten ons weer laten zien in onze kracht: ondernemend en enthousiast om doelen te realiseren op een manier die ons past. Precies zoals 25 jaar geleden. Dit vraagt dat we de provincie en andere overheden uitdagen geen regels te stellen maar doelen en resultaten. Dat zij ons faciliteren in ons proces van oplossingen bedenken en uitvoeren. Dat de landbouw weer in beweging komt als zij een andere houding aannemen en de landbouw weer echt ziet zoals ze is: ondernemende beheerders van het platteland.
Voor mij, en ook voor het bestuur en team, de komende tijd de uitdaging de provincie en andere overheden hiertoe te bewegen.
Walter Menkveld, directeur Water, Land & Dijken